Śluz w drogach oddechowych nie jest tak lepki, stan zapalny w płucach znacznie się zmniejszył: potrójna terapia skojarzona może osiągnąć te pozytywne, trwałe efekty u pacjentów z mukowiscydozą (CF). Naukowcy z Charité – Universitätsmedizin Berlin i Max Delbrück Center niedawno opublikowali swoje odkrycia w European Respiratory Journal*. Według ich badań ta forma leczenia łagodzi objawy mukowiscydozy u wielu pacjentów.
Dwa lata temu grupa badawcza kierowana przez Charité wykazała, że terapia skojarzona obejmująca trzy leki – eleksakaftor, tezakaftor i iwakaftor – jest skuteczna u dużej części pacjentów z mukowiscydozą, chorobą dziedziczną, co oznacza, że leczenie zauważalnie poprawia zarówno czynność płuc i jakość życia. Teraz zespół kierowany przez prof. Marcusa Malla, który był kierownikiem obu badań, po raz pierwszy zbadał, czy ta forma leczenia jest pomocna również w dłuższej perspektywie, czyli przez okres 12 miesięcy lub dłużej. Aby to zbadać, naukowcy przyjrzeli się bliżej plwocinie, wydzielinie z dróg oddechowych pacjentów. „U pacjentów z mukowiscydozą śluz w drogach oddechowych jest bardzo lepki, ponieważ nie zawiera wystarczającej ilości wody, a mucyny, cząsteczki tworzące śluz, przylegają zbyt mocno ze względu na swoje właściwości chemiczne. Powoduje to gęsty, lepki śluz, który zatyka drogi oddechowe, utrudniając pacjentom oddychanie i prowadząc do przewlekłej infekcji bakteryjnej i zapalenia płuc” – wyjaśnia Mall, dyrektor Departamentu Chorób Oddechowych Dziecięcych, Immunologii i Medycyny Intensywnej Terapii oraz Christiane Herzog Cystic Fibrosis Center w Charité.
W obecnym badaniu naukowcy wykazali, że połączenie eleksakaftoru, tezakaftoru i iwakaftoru skutkuje mniej lepkimi wydzielinami oddechowymi oraz zmniejszeniem stanu zapalnego i infekcji bakteryjnej w płucach pacjentów z mukowiscydozą. „Co więcej, efekty utrzymywały się przez cały roczny okres badań. To naprawdę ważne, ponieważ poprzednie leki spowodowały odbicie ładunku bakteryjnego w drogach oddechowych” – wyjaśnia dr Simon Gräber, który pracuje również w Klinice Chorób Płuc Dziecięcych Medicine, Immunology and Critical Care Medicine w Charité i był jednym ze współprowadzących badanie. W badaniu wzięło udział 79 nastolatków i dorosłych z mukowiscydozą i przewlekłą chorobą płuc.
Ważny krok w leczeniu mukowiscydozy, ważne dalsze badania
“To duży krok naprzód w leczeniu mukowiscydozy” – mówi Mall. „Jednocześnie przedwczesne byłoby stwierdzenie, że pacjenci zostali znormalizowani, nie mówiąc już o wyleczeniu. Przewlekłych zmian w płucach powstałych przez wiele lat życia z chorobą niestety nie da się cofnąć”. Oznacza to, że pacjenci z zaawansowaną chorobą płuc nadal będą musieli polegać na ustalonych metodach leczenia obejmujących wdychanie leków rozrzedzających śluz, przyjmowanie antybiotyków i fizykoterapię.
„Planujemy posuwać się naprzód z naszymi badaniami nad tym, jak sprawić, by terapie, które dotyczą mukowiscydozy poprzez defekty molekularne, które powodują tę chorobę – takie jak badana tutaj potrójna kombinacja leków – były jeszcze bardziej skuteczne. Obejmuje to rozpoczęcie leczenia we wczesnym dzieciństwie od celem jest zapobieganie przewlekłym zmianom w płucach tam, gdzie to możliwe” – zauważa Mall. „Poza tym ta terapia nie jest obecnie dostępna dla około dziesięciu procent naszych pacjentów ze względu na ich uwarunkowania genetyczne” – dodaje Gräber. „Dlatego ciężko pracujemy również nad badaniami obejmującymi nowe terapie molekularne, abyśmy mogli skutecznie leczyć wszystkie osoby z mukowiscydozą”.
Naukowcy pracują również nad pogłębieniem wiedzy na temat defektów śluzu w mukowiscydozie i opracowaniem nowych mukolityków, leków, które rozrzedzają i rozluźniają śluz. Badania te mogą również przynieść korzyści pacjentom z powszechnymi przewlekłymi zapalnymi chorobami płuc, takimi jak astma i POChP.
Mukowiscydoza
Mukowiscydoza jest jedną z najczęstszych śmiertelnych chorób dziedzicznych na całym świecie. Obecnie w Niemczech żyje z tą chorobą aż 8 000 dzieci, nastolatków i dorosłych. Brak równowagi w transporcie soli i wody przez błony śluzowe ciała powoduje, że osoby z mukowiscydozą wytwarzają gęste, lepkie wydzieliny, które uszkadzają narządy, takie jak płuca, jelita i trzustka. Prowadzi to do postępującej utraty funkcji płuc i duszności, co mimo postępów w leczeniu nadal znacznie skraca oczekiwaną długość życia. Każdego roku w Niemczech rodzi się od 150 do 200 dzieci z tą rzadką chorobą.
O potrójnej terapii skojarzonej
Połączenie trzech leków – eleksakaftoru, tezakaftoru i iwakaftoru – stało się dostępne w Europie w sierpniu 2020 r. Terapia zauważalnie poprawia czynność płuc i jakość życia pacjentów z najczęstszym defektem genetycznym związanym z mukowiscydozą, F508del. Oznacza to, że leczenie jest opcją dla prawie 90 procent osób żyjących z mukowiscydozą. Terapia skojarzona została zatwierdzona dla dzieci rozpoczynających się w wieku sześciu lat na początku 2022 roku.