Dzikie konie od setek lat swobodnie wędrują po wyspie Assateague u wybrzeży Maryland i Wirginii, ale dokładnie, jak się tam dostały, pozostaje tajemnicą. W nowym badaniu starożytne DNA wyekstrahowane z XVI-wiecznego krowiego zęba z jednej z pierwszych kolonii na Karaibach w Hiszpanii okazuje się pochodzić od konia. Analiza DNA sugeruje, że stare opowieści ludowe mówiące, że konie zostały uwięzione na Assateague po rozbiciu hiszpańskiego galeonu, są prawdopodobnie bardziej faktami niż fikcją.
Opuszczona karaibska kolonia odkryta wieki po tym, jak została zapomniana, a przypadek błędnej tożsamości w zapisach archeologicznych spiskował, aby napisać na nowo historię wyspy barierowej u wybrzeży Wirginii i Maryland.
Te pozornie niepowiązane wątki splotły się razem, gdy Nicolas Delsol, badacz z tytułem doktora z Muzeum Historii Naturalnej na Florydzie, rozpoczął analizę starożytnego DNA odzyskanego z kości krów znalezionych na stanowiskach archeologicznych. Firma Delsol chciała zrozumieć, w jaki sposób udomowiono bydło w obu Amerykach, a informacje genetyczne zachowane w wielowiekowych zębach zawierały odpowiedź. Ale mieli też niespodziankę.
„To było nieoczekiwane odkrycie” – powiedział. „Sekwencjonowałem mitochondrialne DNA ze skamieniałych krowich zębów na potrzeby doktoratu i zdałem sobie sprawę, że podczas analizy sekwencji z jednym z okazów było coś zupełnie innego”.
A to dlatego, że omawiany okaz, fragment dorosłego zęba trzonowego, w ogóle nie był krowim zębem, lecz należał kiedyś do konia. Według badań opublikowanych w środę w czasopiśmie PLOS ONE, DNA uzyskane z zęba jest również najstarszym, jakie kiedykolwiek zsekwencjonowano dla udomowionego konia z obu Ameryk. Ząb został wydobyty z jednej z pierwszych kolonizowanych osad w Hiszpanii. Położone na wyspie Hispaniola miasto Puerto Real zostało założone w 1507 roku i przez dziesięciolecia służyło jako ostatni port zawinięcia statków płynących z Karaibów. Jednak szalejące piractwo i wzrost nielegalnego handlu w XVI wieku zmusiły Hiszpanów do skonsolidowania swojej władzy w innych miejscach na wyspie, a w 1578 roku mieszkańcom nakazano ewakuację z Puerto Real. Opuszczone miasto zostało zniszczone w następnym roku przez hiszpańskich urzędników.
Pozostałości niegdyś tętniącego życiem portu zostały przypadkowo ponownie odkryte przez misjonarza medycznego Williama Hodgesa w 1975 roku. Wykopaliska archeologiczne w tym miejscu prowadzone przez wybitną kuratorkę badań z Muzeum Florydy, Kathleen Deagan, przeprowadzono w latach 1979-1990.
Skamieniałości koni i związane z nimi artefakty są niezwykle rzadkie w Puerto Real i podobnych miejscach z tamtych czasów, ale szczątki krów są powszechnym znaleziskiem. Według Delsola ten wypaczony stosunek wynika przede wszystkim ze sposobu, w jaki hiszpańscy kolonialiści cenili swoje zwierzęta gospodarskie.
„Konie były zarezerwowane dla osób o wysokim statusie, a posiadanie jednego było oznaką prestiżu” – powiedział. „W dokumentach, które opisują przybycie koni, znajdują się całostronicowe opisy koni [Hernán] Cortés w Meksyku, pokazując, jak ważni byli dla Hiszpanów”.
W przeciwieństwie do tego, krowy były wykorzystywane jako źródło mięsa i skóry, a ich kości były regularnie wyrzucane na komunalne stosy odpadów zwane middens. Ale śmieci jednej społeczności są skarbem archeologa, ponieważ śmieci z śmietnisk często dają najlepszy wgląd w to, co ludzie jedli i jak żyli.
Największa niespodzianka okazu nie została ujawniona, dopóki firma Delsol nie porównała jego DNA z DNA współczesnych koni z całego świata. Biorąc pod uwagę, że Hiszpanie sprowadzili swoje konie z Półwyspu Iberyjskiego w południowej Europie, spodziewał się, że konie nadal żyjące w tym regionie będą najbliższymi żyjącymi krewnymi 500-letniego osobnika z Puerto Real.
Zamiast tego Delsol znalazł swojego najbliższego krewnego ponad 1000 mil na północ od Hispanioli, na wyspie Assateague u wybrzeży Maryland i Wirginii. Dzikie konie od setek lat swobodnie wędrują po długim odcinku wyspy barierowej, ale dokładnie, jak się tam dostały, pozostaje tajemnicą.
Według National Park Service, która zarządza północną częścią Assateague, najbardziej prawdopodobnym wyjaśnieniem jest to, że konie zostały sprowadzone w XVII wieku przez angielskich kolonistów z kontynentu w celu uniknięcia podatków od hodowli i przepisów dotyczących szermierki. Inni uważają, że dzikie stada wywodziły się od koni, które przeżyły rozbicie hiszpańskiego galeonu i dopłynęły do brzegu. Teoria ta została spopularyzowana w powieści dla dzieci Misty of Chincoteague z 1947 roku. Książka została później zaadaptowana do filmu, co pomogło rozpowszechnić legendę o wraku jeszcze szerszej publiczności.
Do tej pory niewiele było dowodów na poparcie obu teorii. Zwolennicy teorii wraków twierdzą, że jest mało prawdopodobne, aby angielscy koloniści stracili z oczu cenny inwentarz żywy, podczas gdy zwolennicy angielskiego pochodzenia stad wskazują na brak zatopionych statków w pobliżu i pominięcie dzikich koni w historycznych zapisach region.
Wyniki analizy DNA jednoznacznie wskazują jednak, że hiszpańscy odkrywcy są najbardziej prawdopodobnym źródłem koni na Assateague, wyjaśnił Delsol.
„Nie jest to szeroko omawiane w literaturze historycznej, ale Hiszpanie badali ten obszar środkowego Atlantyku dość wcześnie, w XVI wieku. Wczesna literatura kolonialna jest często niejednolita i nie do końca dokładna. koni nie oznacza, że ich tam nie było.
Dzikie stada na Assateague nie były jedynymi końmi, które powróciły do swojego dzikiego dziedzictwa po przybyciu do obu Ameryk. Koloniści z całej Europy przywieźli ze sobą konie różnych ras i rodowodów, z których część zerwała więzy i uciekła do okolicznych wsi.
Obecnie amerykańskie Biuro Gospodarki Gruntami szacuje, że w całym kraju jest około 86 000 dzikich koni, z których większość znajduje się w zachodnich stanach, takich jak Nevada i Utah. Delsol ma nadzieję, że przyszłe badania nad starożytnym DNA pomogą w rozszyfrowaniu złożonej historii introdukcji i migracji koni, które miały miejsce w ciągu ostatnich kilku stuleci i pozwolą lepiej zrozumieć dzisiejszą różnorodność dzikich i udomowionych koni.