Prawie 10 000 lat temu ludzie osiedlający się na Żyznym Półksiężycu, obszarach Bliskiego Wschodu otaczających rzeki Tygrys i Eufrat, po raz pierwszy przestawili się z łowców-zbieraczy na rolników. Nawiązali bliskie więzi z kotami żywiącymi się gryzoniami, które dogodnie służyły jako starożytne środki do zwalczania szkodników w pierwszych cywilizacjach społeczeństwa.
Nowe badanie przeprowadzone na University of Missouri wykazało, że ta zmiana stylu życia ludzi była katalizatorem, który zapoczątkował pierwsze na świecie udomowienie kotów, a kiedy ludzie zaczęli podróżować po świecie, zabrali ze sobą swoich nowych kocich przyjaciół.
Leslie A. Lyons, genetyk kotów i obdarzony przez Gilbreath-McLorn profesor medycyny porównawczej w MU College of Veterinary Medicine, zebrał i przeanalizował DNA kotów w okolicach Żyznego Półksiężyca, a także w całej Europie, Azji i Afryce, porównując prawie 200 różnych markerów genetycznych.
„Jednym z głównych markerów DNA, które badaliśmy, były mikrosatelity, które mutują bardzo szybko i dostarczają nam wskazówek na temat ostatnich populacji kotów i rozwoju ras w ciągu ostatnich kilkuset lat” – powiedział Lyons. „Innym kluczowym markerem DNA, który zbadaliśmy, były polimorfizmy pojedynczych nukleotydów, które są pojedynczymi zmianami w całym genomie, które dają nam wskazówki dotyczące ich starożytnej historii kilka tysięcy lat temu. Badając i porównując oba markery, możemy zacząć składać razem ewolucyjna historia kotów”.
Lyons dodała, że chociaż konie i bydło były świadkami różnych przypadków udomowienia spowodowanych przez ludzi w różnych częściach świata w różnym czasie, jej analiza genetyki kotów w badaniu silnie potwierdza teorię, że koty zostały prawdopodobnie udomowione dopiero na Żyznym Półksiężycu przed migracją z ludźmi na całym świecie. Po tym, jak kocie geny są przekazywane kociętom z pokolenia na pokolenie, skład genetyczny kotów na przykład w Europie Zachodniej znacznie różni się obecnie od kotów w Azji Południowo-Wschodniej, co jest procesem znanym jako „izolacja na odległość”.
„Właściwie możemy mówić o kotach jako na wpół udomowionych, ponieważ gdybyśmy wypuścili je na wolność, prawdopodobnie nadal polowałyby na robactwo i byłyby w stanie samodzielnie przetrwać i kojarzyć się ze sobą” – powiedział Lyons. „W przeciwieństwie do psów i innych udomowionych zwierząt, tak naprawdę nie zmieniliśmy tak bardzo zachowań kotów podczas procesu udomowienia, więc koty po raz kolejny okazują się wyjątkowymi zwierzętami”.
Lyons, która bada genetykę kotów od ponad 30 lat, powiedziała, że takie badania wspierają jej szerszy cel badawczy, jakim jest wykorzystanie kotów jako modelu biomedycznego do badania chorób genetycznych dotykających zarówno koty, jak i ludzi, takich jak policystyczna choroba nerek, ślepota i karłowatość .
„Genetyka porównawcza i medycyna precyzyjna odgrywają kluczową rolę w koncepcji „Jedno zdrowie”, co oznacza, że wszystko, co możemy zrobić, aby zbadać przyczyny chorób genetycznych u kotów lub jak leczyć ich dolegliwości, może być przydatne, aby pewnego dnia leczyć ludzi z tymi samymi chorobami – powiedział Lyons. „Tworzę narzędzia genetyczne, zasoby genetyczne, które ostatecznie pomagają poprawić zdrowie kotów. Tworząc te narzędzia, ważne jest, aby uzyskać reprezentatywną próbkę i zrozumieć różnorodność genetyczną kotów na całym świecie, aby nasz zestaw narzędzi genetycznych mógł być przydatny do pomocy kotom na całym świecie świecie, a nie tylko w jednym konkretnym regionie”.
Przez całą swoją karierę Lyons współpracowała z hodowcami kotów i współpracownikami naukowymi w celu opracowania kompleksowych baz danych kociego DNA, z których może skorzystać społeczność naukowa, w tym sekwencjonowania genomu kotów od kotów z całego świata. W badaniu z 2021 roku Lyons i jego współpracownicy odkryli, że struktura genomowa kota jest bardziej podobna do ludzkiej niż prawie każdego innego ssaka innego niż naczelne.
„Nasze wysiłki pomogły zatrzymać migrację i przenoszenie dziedzicznych chorób genetycznych na całym świecie, a jednym z przykładów jest policystyczna choroba nerek, ponieważ 38% kotów perskich cierpiało na tę chorobę, kiedy po raz pierwszy uruchomiliśmy nasz test genetyczny w 2004 roku, — powiedział Lyons. „Teraz odsetek ten znacznie spadł dzięki naszym wysiłkom, a naszym ogólnym celem jest wyeliminowanie chorób genetycznych u kotów w przyszłości”.
Obecnie jedyne skuteczne leczenie wielotorbielowatości nerek ma niezdrowe skutki uboczne, w tym niewydolność wątroby. Lyons współpracuje obecnie z naukowcami z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Santa Barbara nad opracowaniem opartej na diecie próby leczenia osób cierpiących na tę chorobę.
„Jeśli te próby zakończą się sukcesem, być może będziemy w stanie sprawić, by ludzie spróbowali tego jako bardziej naturalnej, zdrowszej alternatywy dla przyjmowania leku, który może powodować niewydolność wątroby lub inne problemy zdrowotne” – powiedział Lyons. „Nasze wysiłki będą nadal pomagać i dobrze jest być tego częścią”.
„Genetyka przypadkowo wyhodowanych kotów potwierdza, że kolebka udomowienia kotów znajdowała się na Bliskim Wschodzie” została niedawno opublikowana w Heredity.