Nowe badanie wykazało, że trzmiele wychwytują nowe „trendy” w swoim zachowaniu, obserwując i ucząc się od innych pszczół, oraz że jedna forma zachowania może szybko rozprzestrzenić się w kolonii, nawet jeśli zostanie odkryta inna wersja.
Badania, prowadzone przez Queen Mary University w Londynie i opublikowane w PLOS Biology, dostarczają mocnych dowodów na to, że społeczne uczenie się napędza rozprzestrzenianie się zachowań trzmieli – w tym przypadku dokładnie tego, jak szukają pożywienia.
Aby to ustalić, przeprowadzono różne eksperymenty. Naukowcy zaprojektowali pudełko z puzzlami z dwiema opcjami, które można było otworzyć, przesuwając czerwoną zakładkę zgodnie z ruchem wskazówek zegara lub niebieską zakładkę w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara, aby odsłonić 50-procentową nagrodę w postaci roztworu sacharozy.
Pszczoły „demonstracyjne” były szkolone w używaniu czerwonych lub niebieskich wypustek, a pszczoły „obserwatorki” obserwowały. Kiedy nadeszła kolej obserwatorów, aby rozwiązać zagadkę, zdecydowanie i wielokrotnie decydowali się na użycie tej samej metody, którą widzieli, nawet po odkryciu alternatywnej opcji. Tę preferencję dla opcji nauczonej utrzymywały całe rodziny pszczół, przy czym średnio 98,6% otworów wykonano metodą nauczoną.
Znaczenie społecznego uczenia się dla zdobywania rozwiązań puzzli zostało również zilustrowane na przykładzie grupy kontrolnej, w której brakowało demonstratora. W tej grupie niektórym pszczołom udało się otworzyć pudełka z puzzlami, ale zrobiły to znacznie rzadziej niż te, które skorzystały na tym, że inna pszczoła zrobiła to pierwsza. Mediana liczby skrzynek otwieranych w ciągu dnia przez pszczoły-obserwatorów z demonstratorem wynosiła 28 skrzynek dziennie, podczas gdy dla rodziny kontrolnej tylko 1.
W dodatkowym eksperymencie naukowcy umieścili zarówno „niebieskie”, jak i „czerwone” demonstratory w tych samych populacjach pszczół. W pierwszej populacji 97,3% z 263 przypadków otwarcia pudełek przez obserwatorów do dnia 12 wykorzystało metodę czerwoną. W drugiej populacji obserwatorzy woleli metodę niebieską od czerwonej we wszystkie dni z wyjątkiem jednego. W obu przypadkach pokazało to, w jaki sposób trend behawioralny może pojawić się w populacji w pierwszej kolejności – w większości z powodu wycofywania się doświadczonych pszczół z żerowania i pojawiania się nowych uczniów, a nie jakichkolwiek pszczół zmieniających swoje preferowane zachowanie.
Podobne wyniki z podobnych eksperymentów wykorzystano na gatunkach takich jak naczelne i ptaki, aby zasugerować, że podobnie jak ludzie są one zdolne do hodowli. Jeśli trzmiele też są do tego zdolne, może to potencjalnie wyjaśniać ewolucyjne pochodzenie wielu złożonych zachowań obserwowanych wśród owadów społecznych. Możliwe, że to, co teraz wydaje się instynktowne, mogło zostać społecznie wyuczone, przynajmniej pierwotnie.
Dr Alice Bridges, naczelna autorka z Queen Mary University of London, powiedziała: „Trzmiele – i ogólnie bezkręgowce – nie są znane z tego, że wykazują zjawiska przypominające kulturę w środowisku naturalnym. byli świadkami rozprzestrzeniania się i utrzymywania „trendu” behawioralnego w grupach trzmieli — podobnego do obserwowanego u naczelnych i ptaków. Repertuary behawioralne owadów społecznych, takich jak te trzmiele, należą do najbardziej skomplikowanych na planecie, jednak większość nadal uważa się, że jest to instynktowne. Nasze badania sugerują, że społeczne uczenie się mogło mieć większy wpływ na ewolucję tego zachowania, niż wcześniej sądzono”.
Profesor Lars Chittka, profesor ekologii sensorycznej i behawioralnej na Queen Mary University w Londynie i autor książki „The Mind of a Bee”, powiedział: „Fakt, że pszczoły mogą obserwować i uczyć się, a następnie przyzwyczajać się do tego zachowania, dodaje do stale rosnącej liczby dowodów na to, że są znacznie mądrzejszymi stworzeniami, niż wielu ludzi im przypisuje.
„Mamy tendencję do pomijania „cywilizacji obcych” utworzonych na naszej planecie przez pszczoły, mrówki i osy – ponieważ są one małe, a ich społeczności i konstrukcje architektoniczne wydają się na pierwszy rzut oka rządzić instynktem. Nasze badania pokazują jednak, że nowe innowacje mogą rozprzestrzeniać się jak memy w mediach społecznościowych poprzez kolonie owadów, co wskazuje, że mogą one reagować na zupełnie nowe wyzwania środowiskowe znacznie szybciej niż poprzez zmiany ewolucyjne, których zamanifestowanie zajęłoby wiele pokoleń”.