Według głównego badacza życie grupy pacjentów z chorobą dziedziczną zmieniło się dzięki pojedynczemu leczeniu przełomową terapią edycji genów.
Pacjenci z Nowej Zelandii, Holandii i Wielkiej Brytanii cierpią na dziedziczny obrzęk naczynioruchowy, zaburzenie genetyczne charakteryzujące się ciężkimi, bolesnymi i nieprzewidywalnymi napadami obrzęku. Zakłócają one codzienne życie i mogą wpływać na drogi oddechowe, powodując śmierć.
Obecnie badaczom z Uniwersytetu w Auckland, Centrum Medycznego Uniwersytetu w Amsterdamie i szpitali uniwersyteckich w Cambridge udało się skutecznie wyleczyć terapię CRISPR/Cas9 ponad dziesięciu pacjentów, a wstępne wyniki właśnie opublikowano w wiodącym czasopiśmie.
„Wygląda na to, że pojedyncza dawka leku zapewni trwałe wyleczenie bardzo upośledzających objawów moich pacjentów z dziedzicznym obrzękiem naczynioruchowym” – mówi główna badaczka, dr Hilary Longhurst, immunolog kliniczny w szpitalu w Auckland Te Toku Tumai i honorowy profesor nadzwyczajny na Uniwersytecie w Auckland.
„Ponadto istnieje ogromny potencjał opracowania podobnych metod leczenia CRISPR/Cas9 w przypadku innych zaburzeń genetycznych”.
Szacuje się, że na całym świecie dziedziczny obrzęk naczynioruchowy występuje u jednej na 50 000 osób, jednak ze względu na rzadkie występowanie często nie jest on prawidłowo diagnozowany.
W badaniu pierwszej fazy nie wystąpiły żadne poważne ani trwałe skutki uboczne po pojedynczym wlewie, które trwało od dwóch do czterech godzin pod nadzorem klinicznym od końca 2021 r.
Terapia eksperymentalna, nazwana NTLA-2002, wykorzystuje technologię CRISPR/Cas9 in vivo w celu nakierowania na gen KLKB1, który jest odpowiedzialny za wytwarzanie prekalikreiny w osoczu.
Modyfikując ten gen, terapia zmniejsza poziom całkowitej kalikreiny w osoczu, skutecznie zapobiegając atakom obrzęku naczynioruchowego (obrzęku).
Badanie opublikowane w New England Journal of Medicine wykazało zależne od dawki zmniejszenie całkowitego białka kalikreiny w osoczu, osiągając nawet 95 procent.
U wszystkich pacjentów aż do ostatniej wizyty kontrolnej zaobserwowano średnią redukcję napadów obrzęku naczynioruchowego o średnio 95%.
Pacjenci biorący udział w badaniu początkowym będą obserwowani przez kolejne 15 lat, aby kontynuować ocenę długoterminowego bezpieczeństwa i skuteczności.
Trwa większe i solidniejsze, podwójnie zaślepione, kontrolowane placebo badanie fazy drugiej, a rozpoczęcie badania fazy 3 planowane jest na drugą połowę 2024 r.
Doktor Danny Cohn z Wydziału Medycyny Naczyniowej Centrum Medycznego Uniwersytetu w Amsterdamie twierdzi, że te obiecujące wyniki stanowią krok naprzód w przypadku tej grupy pacjentów.
„Nigdy nie byliśmy bliżej ostatecznego celu leczenia, jakim jest normalizacja życia pacjentów z dziedzicznym obrzękiem naczynioruchowym i zapewnienie całkowitej kontroli choroby” – mówi dr Cohn.
Dr Padmalal Gurugama, konsultant ds. immunologii klinicznej i alergii w szpitalach uniwersyteckich w Cambridge w Wielkiej Brytanii twierdzi, że terapia edycji genów może znacząco poprawić życie pacjentów.
„Dziedziczny obrzęk naczynioruchowy może powodować u pacjentów ciężkie obrzęki i intensywny ból, który może zagrażać życiu, a także ograniczać normalne czynności, takie jak chodzenie do pracy lub szkoły.
„Ponieważ często jest ona błędnie diagnozowana, wielu pacjentów poddaje się niepotrzebnemu leczeniu i inwazyjnym zabiegom”.
Terapia dotyczy tylko pacjenta i nie jest przekazywana jego dzieciom, które nadal mają równe szanse na odziedziczenie choroby.
Badania sfinansowała amerykańska firma Intellia Therapeutics, która na prowadzenie badań wybrała Nową Zelandię, ponieważ pod koniec 2021 r. w tym kraju odnotowano stosunkowo mniej przypadków Covid-19 niż w innych krajach.
Jak dotąd jedyna zatwierdzona terapia CRISPR, CASGEVY, jest stosowana w leczeniu anemii sierpowatokrwinkowej i beta-talasemii. Jednakże CASGEVY to terapia CRISPR ex vivo, w której komórki są pobierane od pacjenta i edytowane poza organizmem, a następnie ponownie podawane, podczas gdy NTLA-2002 to terapia CRISPR in vivo, w której ukierunkowana edycja genów odbywa się bezpośrednio w organizmie.
Technologie CRISPR są wykorzystywane do opracowywania metod leczenia szerokiego zakresu chorób, takich jak choroby genetyczne, choroby układu krążenia, nowotwory i choroby autoimmunologiczne.