Naukowcy udokumentowali wcześniej nieznaną subpopulację niedźwiedzi polarnych żyjących w południowo-wschodniej Grenlandii. Niedźwiedzie polarne przeżywają z ograniczonym dostępem do lodu morskiego, polując na lodzie słodkowodnym, który wlewa się do oceanu z lodowców Grenlandii. Ponieważ ta izolowana populacja jest genetycznie odrębna i wyjątkowo przystosowana do środowiska, badanie jej może rzucić światło na przyszłość gatunku w ocieplającej się Arktyce.
„Chcieliśmy zbadać ten region, ponieważ nie wiedzieliśmy zbyt wiele o niedźwiedziach polarnych w południowo-wschodniej Grenlandii, ale nigdy nie spodziewaliśmy się, że znajdziemy tam nową subpopulację” – powiedziała główna autorka Kristin Laidre, badaczka polarna z University of Washington’s Applied. Laboratorium Fizyki. „Wiedzieliśmy, że w okolicy jest kilka niedźwiedzi z zapisów historycznych i wiedzy rdzennych mieszkańców. Po prostu nie wiedzieliśmy, jak wyjątkowe są”.
Badanie, opublikowane w Science z 17 czerwca, łączy siedem lat nowych danych zebranych wzdłuż południowo-wschodniego wybrzeża Grenlandii z danymi historycznymi z 30 lat z całego wschodniego wybrzeża wyspy. Odległy region południowo-wschodni został słabo zbadany ze względu na nieprzewidywalną pogodę, poszarpane góry i obfite opady śniegu. Nowo zebrane dane genetyczne, ruchowe i populacyjne pokazują, w jaki sposób niedźwiedzie te wykorzystują lód lodowcowy do przetrwania przy ograniczonym dostępie do lodu morskiego.
„Niedźwiedziom polarnym grozi utrata lodu morskiego z powodu zmian klimatycznych. Ta nowa populacja daje nam pewien wgląd w to, jak gatunek może przetrwać w przyszłości” – powiedział Laidre, który jest również profesorem nadzwyczajnym nauk o wodzie i rybołówstwie na UW. „Musimy jednak uważać na ekstrapolację naszych odkryć, ponieważ lód z lodowca, który umożliwia przetrwanie niedźwiedziom z południowo-wschodniej Grenlandii, nie jest dostępny w większości Arktyki”.
Różnica genetyczna między tą grupą niedźwiedzi a jej najbliższym genetycznym sąsiadem jest większa niż w przypadku którejkolwiek z 19 znanych wcześniej populacji niedźwiedzi polarnych.
„Są najbardziej izolowaną genetycznie populacją niedźwiedzi polarnych na całej planecie” – powiedziała współautorka Beth Shapiro, profesor i genetyk z University of California w Santa Cruz oraz badacz z Howard Hughes Medical Institute. „Wiemy, że ta populacja żyje oddzielnie od innych populacji niedźwiedzi polarnych przez co najmniej kilkaset lat i że ich populacja przez cały ten czas pozostawała niewielka”.
Naukowcy uważają, że jednym z powodów, dla których populacja jest tak odizolowana, jest to, że niedźwiedzie są otoczone ze wszystkich stron: ostrymi szczytami górskimi i masywną pokrywą lodową Grenlandii na zachodzie, otwartymi wodami Cieśniny Duńskiej na wschodzie i przez szybko płynący prąd przybrzeżny Wschodniej Grenlandii, który stanowi zagrożenie na morzu.
Przed rozpoczęciem prac terenowych zespół spędził dwa lata na zbieranie informacji od łowców niedźwiedzi polarnych we Wschodniej Grenlandii i gromadzenie informacji. Myśliwi brali udział w badaniu, wnosząc swoją wiedzę fachową i dostarczając próbki zbiorów do analizy genetycznej.
Satelitarne śledzenie dorosłych samic pokazuje, że w przeciwieństwie do większości innych niedźwiedzi polarnych, które polują daleko po lodzie morskim, niedźwiedzie południowo-wschodniej Grenlandii są domownikami. Chodzą po lodzie wewnątrz chronionych fiordów lub wspinają się po górach, aby dotrzeć do sąsiednich fiordów przez lądolód Grenlandii. Połowa z 27 śledzonych niedźwiedzi przypadkowo przepłynęła średnio 120 mil (190 kilometrów) na południe na małych krach złapanych w prądzie przybrzeżnym wschodniej Grenlandii, ale potem zeskoczyła i wróciła na północ, lądem, do swojego fiordu.
„W pewnym sensie niedźwiedzie te dają wgląd w to, jak niedźwiedzie Grenlandii mogą sobie radzić w przyszłych scenariuszach klimatycznych” – powiedział Laidre. „Obecne warunki lodu morskiego w południowo-wschodniej Grenlandii przypominają to, co przewidywano dla północno-wschodniej Grenlandii pod koniec tego stulecia”.
Niedźwiedzie południowo-wschodniej Grenlandii mają dostęp do lodu morskiego tylko przez cztery miesiące, od lutego do końca maja. Lód morski stanowi platformę, na której większość z około 26 000 niedźwiedzi polarnych w Arktyce wykorzystuje do polowania na foki. Ale niedźwiedzie polarne nie mogą pościć przez osiem miesięcy. Przez dwie trzecie roku niedźwiedzie polarne z południowo-wschodniej Grenlandii stosują inną strategię: polują na foki z kawałków lodu słodkowodnego odrywających się od grenlandzkiego lądolodu.
„Lodowce kończące obszary morskie w południowo-wschodniej Grenlandii są dość wyjątkowym środowiskiem” – powiedział współautor Twila Moon, zastępca kierownika naukowca w National Snow and Ice Data Center. „Tego typu lodowce istnieją w innych miejscach w Arktyce, ale połączenie kształtów fiordów, wysoka produkcja lodu lodowcowego i bardzo duży zbiornik lodu, który jest dostępny z lądolodu Grenlandii, zapewnia obecnie stałą podaż. lodowca”.
Fakt, że niedźwiedzie mogą tu przetrwać, sugeruje, że lodowce, a zwłaszcza te, które regularnie wydzielają lód do oceanu, mogą stać się schronieniami klimatycznymi na małą skalę – miejscami, w których niektóre niedźwiedzie polarne mogą przetrwać, gdy lód morski na powierzchni oceanu zmniejsza się. Podobne siedliska istnieją na lodowcach kończących się na morzu w innych częściach wybrzeża Grenlandii i na wyspie Svalbard, terytorium Norwegii położonym na wschód od Grenlandii.
„Nawet przy szybkich zmianach zachodzących w pokrywie lodowej, ten obszar Grenlandii przez długi czas może nadal wytwarzać lód lodowcowy, którego wybrzeże może wyglądać podobnie do dzisiejszego” – powiedział Moon.
Autorzy szacują, że w południowo-wschodniej Grenlandii żyje około kilkuset niedźwiedzi, podobnie jak inne małe populacje. Pomiary ciała sugerują, że dorosłe kobiety są mniejsze niż w większości regionów. Mają też mniej młodych, co może odzwierciedlać wyzwanie polegające na znalezieniu partnerów w złożonym krajobrazie fiordów i gór. Laidre ostrzegł jednak, że konieczne jest długoterminowe monitorowanie, aby poznać przyszłą żywotność południowo-wschodnich niedźwiedzi Grenlandii i zrozumieć, co dzieje się z subpopulacjami niedźwiedzi polarnych, które coraz bardziej odcinają się od reszty Arktyki przez zmniejszający się lód morski.
„Jeśli martwisz się o zachowanie gatunku, to tak, nasze odkrycia są obiecujące – myślę, że pokazują nam, jak niektóre niedźwiedzie polarne mogą przetrwać w warunkach zmiany klimatu” – powiedział Laidre. „Ale nie sądzę, aby siedlisko lodowcowe mogło wspierać ogromną liczbę niedźwiedzi polarnych. Po prostu jest ich za mało. Wciąż spodziewamy się dużego spadku liczby niedźwiedzi polarnych w całej Arktyce w związku ze zmianami klimatu”.
Rząd Grenlandii zadecyduje o wszelkich środkach ochrony i zarządzania. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody, która pomaga nadzorować chronione gatunki, jest odpowiedzialna za ustalenie, czy niedźwiedzie południowo-wschodniej Grenlandii są uznawane na arenie międzynarodowej jako odrębna populacja, dwudziesta na świecie.
„Zachowanie różnorodności genetycznej niedźwiedzi polarnych ma kluczowe znaczenie w kontekście zmian klimatycznych” – powiedział Laidre. „Oficjalne uznanie tych niedźwiedzi za odrębną populację będzie ważne dla ochrony i zarządzania”.
Badania te były finansowane przez NASA, amerykańską Narodową Fundację Naukową, rząd Danii; rząd Grenlandii; UW; Uniwersytet w Oslo; Fundacja Model Leo i Fundacja Vetlesen. Inni współautorzy to Eric Regehr, Benjamin Cohen i Harry Stern z UW; Megan Supple, Christopher Vollmers i Russ Corbett-Detig z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Santa Cruz; Erik Born, Fernando Ugarte, Peter Hegelund i Carl Isaksen z Grenlandzkiego Instytutu Zasobów Naturalnych; Oystein Wiig z Uniwersytetu w Oslo; Jon Aars w Norweskim Instytucie Polarnym; Rune Dietz i Christian Sonne z Uniwersytetu Arhus w Danii; Geir Akse, pilot helikoptera w Norwegii; oraz David Paetkau z Wildlife Genetics International w Kanadzie.