Zespół niemieckich i kurdyjskich archeologów odkrył 3400-letnie miasto z epoki Imperium Mittani, położone niegdyś nad rzeką Tygrys. Osada wyłoniła się z wód zbiornika Mosul na początku tego roku, gdy poziom wody gwałtownie spadł z powodu ekstremalnej suszy w Iraku. Rozległe miasto z pałacem i kilkoma dużymi budynkami mogło być starożytnym Zakhiku – uważanym za ważny ośrodek w Imperium Mittani (ok. 1550-1350 pne).
Miasto z epoki brązu odrodziło się z powodu suszy
Irak jest jednym z krajów świata najbardziej dotkniętych zmianami klimatycznymi. Zwłaszcza południe kraju od miesięcy cierpi z powodu ekstremalnej suszy. Aby zapobiec wysychaniu upraw, od grudnia pobierano duże ilości wody ze zbiornika Mosul – najważniejszego magazynu wody w Iraku. Doprowadziło to do ponownego pojawienia się miasta epoki brązu, które zostało zatopione kilkadziesiąt lat temu bez wcześniejszych badań archeologicznych. Znajduje się w Kemune w Regionie Kurdystanu w Iraku.
To nieprzewidziane wydarzenie zmusiło archeologów do wykopania i udokumentowania przynajmniej części tego dużego, ważnego miasta tak szybko, jak to możliwe, zanim zostało ponownie zatopione. Kurdyjski archeolog dr Hasan Ahmed Qasim, przewodniczący Organizacji Archeologii Kurdystanu oraz niemieccy archeolodzy Jun.-Prof. Dr Ivana Puljiz z Uniwersytetu we Fryburgu i prof. dr Peter Pfälzner z Uniwersytetu w Tybindze spontanicznie postanowili podjąć wspólne wykopaliska ratunkowe w Kemune. Odbyły się one w styczniu i lutym 2022 r. we współpracy z Dyrekcją ds. Zabytków i Dziedzictwa w Duhok (Region Kurdystanu w Iraku).
Fundacja Fritza Thyssena wspierała wykopaliska
Zespół do wykopalisk ratowniczych powstał w ciągu kilku dni. Finansowanie pracy uzyskano w krótkim czasie od Fundacji Fritza Thyssena za pośrednictwem Uniwersytetu we Fryburgu. Niemiecko-kurdyjski zespół archeologiczny znajdował się pod ogromną presją czasu, ponieważ nie było jasne, kiedy woda w zbiorniku ponownie się podniesie.
Masywna fortyfikacja, wielokondygnacyjny budynek magazynowy, kompleks przemysłowy
W krótkim czasie naukowcom udało się w dużej mierze zmapować miasto. Oprócz pałacu, który został już udokumentowany podczas krótkiej kampanii w 2018 r., odsłonięto kilka innych dużych budynków – masywną fortyfikację z murami i wieżami, monumentalny, piętrowy budynek magazynowy oraz kompleks przemysłowy. Rozległy kompleks urbanistyczny datowany jest na czasy Cesarstwa Mittani (ok. 1550-1350 pne), które kontrolowało dużą część północnej Mezopotamii i Syrii.
„Ogromny budynek magazynu ma szczególne znaczenie, ponieważ musiały być w nim przechowywane ogromne ilości towarów, prawdopodobnie sprowadzonych z całego regionu”, mówi Puljiz. Qasim podsumowuje: „Wyniki wykopalisk pokazują, że miejsce to było ważnym ośrodkiem w Imperium Mittani”.
Zespół badawczy był oszołomiony dobrze zachowanym stanem murów – czasami do wysokości kilku metrów – pomimo tego, że mury wykonane są z suszonych na słońcu cegieł mułowych i były pod wodą przez ponad 40 lat. Ten dobry stan zachowania wynika z faktu, że miasto zostało zniszczone podczas trzęsienia ziemi około 1350 rpne, podczas którego zapadające się górne partie murów pogrzebały budynki.
Naczynia ceramiczne z ponad 100 tabliczkami z pismem klinowym
Szczególnie interesujące jest odkrycie pięciu naczyń ceramicznych, które zawierały archiwum ponad 100 tabliczek z pismem klinowym. Pochodzą z okresu środkowoasyryjskiego, krótko po tym, jak miasto nawiedziło trzęsienie ziemi. Niektóre gliniane tabliczki, które mogą być literami, nadal znajdują się w glinianych kopertach. Naukowcy mają nadzieję, że odkrycie to dostarczy ważnych informacji na temat końca miasta z okresu Mittani i początku asyryjskich rządów w regionie. „Jest bliski cudu, że tabliczki klinowe wykonane z niewypalonej gliny przetrwały tyle dziesięcioleci pod wodą”, mówi Pfälzner.
Projekt ochrony, aby zapobiec uszkodzeniom spowodowanym podnoszeniem się wody
Aby zapobiec dalszym uszkodzeniom tego ważnego miejsca przez podnoszącą się wodę, wykopane budynki zostały całkowicie pokryte ciasno dopasowaną folią i przysypane żwirem w ramach szeroko zakrojonego projektu konserwatorskiego finansowanego przez Fundację Gerdy Henkel. Ma to na celu ochronę ścian z niewypalonej gliny i wszelkich innych znalezisk ukrytych w ruinach w czasie powodzi. Witryna jest teraz ponownie całkowicie zatopiona.
Źródło historii:
Materiały dostarczone przez Uniwersytet we Fryburgu. Uwaga: Treść można edytować pod kątem stylu i długości.