Nowa analiza skamieniałości uważanych za młode osobniki T. rex pokazuje, że były to dorosłe osobniki małego tyranozaura, z węższymi szczękami, dłuższymi nogami i większymi ramionami niż T. rex. Gatunek Nanotyrannus lancensis został po raz pierwszy nazwany kilkadziesiąt lat temu, ale później został ponownie zinterpretowany jako młody tyranozaur rex.
Pierwszą czaszkę Nanotyrannusa znaleziono w Montanie w 1942 r., ale przez dziesięciolecia paleontolodzy zastanawiali się, czy był to odrębny gatunek, czy po prostu młody osobnik znacznie większego tyranozaura.
Doktor Nick Longrich z Milner Center for Evolution na Uniwersytecie w Bath (Wielka Brytania) i dr Evan Saitta z Uniwersytetu w Chicago (USA) ponownie przeanalizowali skamieniałości, przyglądając się słojom wzrostu, anatomii Nanotyrannusa i wcześniej nierozpoznana skamielina młodego tyranozaura.
Mierząc słoje wzrostu w kościach Nanotyrannus, wykazano, że są one ściślej upakowane na zewnątrz kości – jej wzrost spowalnia. Sugeruje to, że zwierzęta te były prawie pełnych rozmiarów; nie szybko rosnące młode osobniki.
Modelowanie wzrostu skamieniałości wykazało, że zwierzęta osiągnęły maksymalną masę około 900–1500 kilogramów i pięciu metrów, co stanowi około 15 procent wielkości olbrzymiego T. rex, który urósł do 8000 kilogramów i dziewięciu metrów lub więcej.
Naukowcy opublikowali swoje odkrycia w czasopiśmie Fossil Studies.
„Kiedy zobaczyłem te wyniki, byłem pod wielkim wrażeniem” – powiedział Longrich. „Nie spodziewałem się, że będzie to aż tak rozstrzygające.
„Gdyby były to młode tyranozaury, powinny rosnąć jak szalone, przybierając na wadze setki kilogramów rocznie, ale tego nie widzimy.
„Próbowaliśmy modelować dane na wiele różnych sposobów i ciągle uzyskiwaliśmy niskie tempo wzrostu. Wygląda na to, że to koniec hipotezy, że te zwierzęta to młody tyranozaur rex”.
Na poparcie istnienia odrębnych gatunków naukowcy nie znaleźli dowodów na to, że skamieniałości łączyły w sobie cechy Nanotyrannus i T. rex – które istniałyby, gdyby jeden zamienił się w drugi. Każdą zbadaną przez nich skamieniałość można było z całą pewnością zidentyfikować jako jeden lub drugi gatunek.
Wzorce wzrostu innych tyranozaurów nie pasowały również do hipotezy, że był to młody tyranozaur.
Dr Longrich powiedział: „Jeśli spojrzymy na młode osobniki innych tyranozaurów, okazuje się, że wykazują one wiele cech charakterystycznych dla osobników dorosłych. Bardzo młody Tarbozaur – bliski krewny tyranozaura – wykazuje cechy charakterystyczne dla osobników dorosłych.
„W ten sam sposób, w jaki kocięta wyglądają jak koty, a szczenięta jak psy, młode osobniki różnych tyranozaurów są charakterystyczne. A Nanotyrannus w niczym nie przypomina tyranozaura.
„Mógł rosnąć w sposób zupełnie inny niż jakikolwiek inny tyranozaur czy jakikolwiek inny dinozaur, ale bardziej prawdopodobne jest, że po prostu nie jest to tyranozaur”.
Ale to rodzi tajemnicę – jeśli Nanotyrannus nie jest młodym tyranozaurem, to dlaczego nikt nigdy nie znalazł młodego tyranozaura?
„To zawsze było jedno z najważniejszych pytań. Cóż, okazuje się, że rzeczywiście je znaleźliśmy” – powiedział Longrich. „Ale skamieniałość została zebrana wiele lat temu, włożona do pudełka z niezidentyfikowanymi kośćmi w szufladzie muzealnej, a następnie zapomniana”.
Badania doprowadziły Longricha i współautora Evana Saittę do wcześniejszego odkrycia skamieniałości przechowywanej w muzeum w San Francisco, którą zidentyfikowali jako młodociany tyranozaur.
Ten młody tyranozaur jest reprezentowany przez kość czaszki – kość czołową – z charakterystycznymi cechami, które łączą go z tyranozaurem, ale których nie widać u Nanotyrannusa. Pochodzi od małego zwierzęcia o czaszce długości około 45 cm i długości ciała około 5 metrów.
Doktor Longrich powiedział: „Tak, to tylko jeden okaz i tylko jedna kość, ale wystarczy tylko jedna. Kości czaszki tyrana rexa są bardzo charakterystyczne i nic innego do nich nie przypomina. Młode tyranozaury istnieją, są po prostu niezwykle rzadkie jak młode osobniki większości dinozaurów.”
Naukowcy argumentują, że te odkrycia stanowią mocny dowód na to, że Nanotyrannus to odrębny gatunek, niezbyt blisko spokrewniony z Tyranozaurem. Był lżejszy i miał długie kończyny niż jego grubo osadzony krewny. Miał też większe ramiona, w przeciwieństwie do słynnego krótkorękiego tyranozaura.
„Ręce są w rzeczywistości dłuższe niż u T. rexa. Nawet największy T. rex ma krótsze ramiona i mniejsze pazury niż u tego małego Nanotyrannusa. To było zwierzę, którego ramiona były naprawdę potężną bronią. To naprawdę po prostu całkowicie inne zwierzę – małe, szybkie, zwinne.
„T. rex polegał na rozmiarze i sile, ale to zwierzę polegało na szybkości”.
Długie ramiona i inne cechy sugerują, że był on jedynie daleko spokrewniony z T. rex i mógł znajdować się poza rodziną Tyrannosauridae, do której należy T. rex, we własnej rodzinie drapieżnych dinozaurów.
Nowe badanie jest najnowszym z serii publikacji na ten temat, sięgających dziesięcioleci wstecz.
Longrich powiedział: „Nanotyrannus budzi duże kontrowersje w paleontologii. Niedawno wydawało się, że w końcu rozwiązaliśmy ten problem i był to młody tyranozaur rex.
„Sam byłem bardzo sceptyczny co do Nanotyrannusa, aż do około sześciu lat temu, kiedy przyjrzałem się bliżej skamieniałościom i ze zdziwieniem zdałem sobie sprawę, że przez te wszystkie lata błędnie się ocenialiśmy”.
Autorzy sugerują, że biorąc pod uwagę, jak trudno jest odróżnić dinozaury na podstawie ich często niekompletnych szkieletów, możemy nie doceniać różnorodności dinozaurów i innych gatunków kopalnych.
Longrich powiedział: „To niesamowite, jak wiele wciąż nie wiemy o najsłynniejszym ze wszystkich dinozaurów. Zastanawiasz się, co jeszcze pomyliliśmy”.