Nowe badania pokazują, że megalodon, gigantyczny rekin, który wyginął 3,6 miliona lat temu, był smuklejszy, niż sugerowały wcześniejsze badania. To odkrycie zmienia wiedzę naukowców na temat zachowania megalodona, życia w starożytnych oceanach i przyczyny wyginięcia rekinów.
Megalodon, czyli rekin megazębny, jest zazwyczaj przedstawiany w kulturze popularnej jako olbrzymi potwór, czego niedawnymi przykładami są filmy science-fiction „The Meg” (2018) i „Meg 2: The Trench” (2023). Poprzednie badania zakładały, że rekin prawdopodobnie osiągnął długość co najmniej 15 metrów, a prawdopodobnie nawet 65 stóp.
Jednakże megalodon jest w dużej mierze znany jedynie na podstawie zębów i kręgów w zapisie kopalnym – jest to raczej niekompletny zestaw danych, na podstawie którego można wyciągać założenia. Dlatego w poprzednich badaniach współczesny żarłacz biały był tradycyjnie używany jako model ciał megalodona. Model ten doprowadził badaczy do wniosku, że rekin był okrągły i krępy jak żarłacz biały.
„Nasz zespół ponownie zbadał zapis kopalny i odkrył, że megalodon był smuklejszy i prawdopodobnie nawet dłuższy, niż nam się wydawało. Dlatego lepszym modelem mógłby być współczesny rekin mako” – powiedział biolog z UCR i pierwszy autor artykułu Phillip Sternes. „Nadal byłby potężnym drapieżnikiem na szczycie starożytnego morskiego łańcucha pokarmowego, ale zachowałby się inaczej w oparciu o nowe zrozumienie swojego ciała”.
W nowym badaniu opublikowanym w czasopiśmie Palaeontologia Electronica zespół 26 naukowców z całego świata, pod kierownictwem Sternesa i profesora paleobiologii z Uniwersytetu DePaul, Kenshu Shimady, zainspirował się różnicami we wcześniej oszacowanych długościach ciała megalodona.
„To był moment eureki, kiedy nasz zespół badawczy zdał sobie sprawę z rozbieżności między dwiema wcześniej opublikowanymi długościami tego samego okazu megalodona” – powiedział Shimada.
Następnie zespół rozważył nowe porównanie skamieniałości kręgów megalodona ze skamielinami żyjących krewnych rekinów lamniformalnych. „Zmierzyliśmy cały szkielet kręgowy żywego żarłacza białego za pomocą tomografu komputerowego i porównaliśmy to z poprzednią rekonstrukcją kręgosłupa megalodona” – powiedział Sternes.
„To wciąż był gigantyczny, drapieżny rekin. Jednak wyniki zdecydowanie sugerują, że megalodon nie był jedynie większą wersją współczesnego żarłacza białego”.
Z kolei zmienione zrozumienie typu ciała megalodona wpłynęłoby na wiedzę naukowców nie tylko na temat samego rekina olbrzymiego, ale także jego wpływu na ekologię i ewolucję ekosystemów morskich, które ukształtowały dzisiejsze oceany.
Nie ma wątpliwości, że megalodon to jeden z największych drapieżników morskich, jakie kiedykolwiek żyły. Jednak szczuplejsze i bardziej wydłużone ciało sugerowałoby, że megalodon miał również dłuższy przewód pokarmowy. Sternes wyjaśnił, że w tym przypadku rekiny mogły cieszyć się lepszym wchłanianiem składników odżywczych i być może nie musiały jeść tak często, jak wcześniej sądzono.
„Dzięki zwiększonej zdolności trawienia pożywienia mógłby wytrzymać dłużej bez konieczności polowania. Oznacza to mniejszą presję drapieżników na inne stworzenia morskie” – powiedział Sternes. „Gdybym musiał zjadać tylko jednego wieloryba od czasu do czasu, populacje wielorybów pozostałyby z czasem bardziej stabilne”.
Niektórzy naukowcy zajmujący się rekinami wysunęli teorię, że naturalny spadek liczby ofiar doprowadził do wyginięcia megalodonów. Jednak Sternes ma inną teorię, częściowo popartą zmienionym rozumieniem jego kształtu.
„Uważam, że do wyginięcia doprowadziło splot czynników, ale jednym z nich mogło być pojawienie się żarłacza białego, który był prawdopodobnie bardziej zwinny, co czyni go jeszcze lepszym drapieżnikiem niż megalodon” – powiedział Sternes. „Ta konkurencja o żywność mogła być głównym czynnikiem jego upadku”.
Zespół badawczy złożony z ekspertów ds. rekinów z USA, Wielkiej Brytanii, Austrii, Francji, Japonii, Meksyku, Brazylii i Australii uważa, że zmienione zrozumienie starożytnego życia morskiego miałoby kaskadowy wpływ na oceany, które są nadal widoczne.
„Teraz, gdy wiemy, że był to cieńszy rekin, musimy ponownie zbadać jego styl życia, jak naprawdę żył i co spowodowało jego śmierć” – powiedział Sternes. „To badanie stanowi ważny krok, który mogą kontynuować inni”.