Nowe badanie wykazało, że ludzie wytępili około 1400 gatunków ptaków – dwa razy więcej niż wcześniej sądzono – co ma poważne konsekwencje dla trwającego kryzysu różnorodności biologicznej.
Wiele wysp na świecie było wcześniej nietkniętymi rajami, ale przybycie ludzi do miejsc takich jak Hawaje, Tonga i Azory z czasem doprowadziło do dalekosiężnych skutków, w tym wylesiania, nadmiernych polowań i wprowadzenia gatunków inwazyjnych. W rezultacie wyginęły gatunki ptaków.
Chociaż od XVI wieku odnotowywano wymieranie wielu ptaków, nasza wiedza na temat losów gatunków wcześniej opiera się na skamielinach, a dane te są ograniczone, ponieważ lekkie kości ptaków z czasem ulegają rozpadowi. To ukrywa prawdziwy rozmiar globalnego wymierania.
Naukowcy uważają obecnie, że 1430 gatunków ptaków – prawie 12 procent – wymarło w historii współczesnej ludzkości, począwszy od późnego plejstocenu około 130 000 lat temu, a zdecydowana większość z nich wyginęła bezpośrednio lub pośrednio w wyniku działalności człowieka.
W badaniu prowadzonym pod kierunkiem Brytyjskiego Centrum Ekologii i Hydrologii (UKCEH) i opublikowanym w Nature Communications wykorzystano modelowanie statystyczne do oszacowania nieodkrytego wymierania ptaków.
Główny autor dr Rob Cooke, specjalista ds. modelowania ekologicznego w UKCEH, mówi: „Nasze badanie pokazuje, że wpływ człowieka na różnorodność ptaków jest znacznie większy, niż wcześniej sądzono. Ludzie szybko zdewastowali populacje ptaków poprzez utratę siedlisk, nadmierną eksploatację i wprowadzanie szczurów, świnie i psy, które napadały na gniazda ptaków i konkurowały z nimi o pożywienie. Pokazujemy, że wiele gatunków wymarło przed zapisami pisanymi i nie pozostawiło po sobie żadnego śladu, utraconego z historii.
Współautor badania, dr Søren Faurby z Uniwersytetu w Göteborgu, dodaje: „Te historyczne wymieranie ma poważne konsekwencje dla obecnego kryzysu różnorodności biologicznej.
„Świat mógł nie tylko stracić wiele fascynujących ptaków, ale także ich różnorodne role ekologiczne, które prawdopodobnie obejmowały kluczowe funkcje, takie jak rozsiewanie nasion i zapylanie. Będzie to miało kaskadowy szkodliwy wpływ na ekosystemy, więc oprócz wyginięcia ptaków stracimy wiele roślin i zwierząt, których przetrwanie było zależne od tych gatunków”.
Obserwacje i skamieniałości pokazują, że od późnego plejstocenu wyginęło 640 gatunków ptaków, z czego 90 procent na wyspach zamieszkałych przez ludzi. Obejmują one od kultowego dodo z Mauritiusa, przez alkę wielką z północnego Atlantyku, po mniej znanego dudka olbrzymiego Świętej Heleny. Naukowcy oszacowali jednak, że doszło do kolejnych 790 nieznanych wymierań, co oznacza w sumie 1430 wymarłych gatunków, a obecnie pozostało nieco mniej niż 11 000.
Naukowcy twierdzą, że ich badanie ujawniło największe w historii wymieranie kręgowców spowodowane działalnością człowieka, które miało miejsce w XIV wieku i szacują, że po przybyciu ludzi po raz pierwszy na wschodni Pacyfik, w tym na Hawaje i Wyspy Cooka, wyginęło 570 gatunków ptaków – prawie 100 razy naturalne tempo wymierania.
Uważają, że w IX wieku p.n.e. miało miejsce również poważne wymieranie, którego głównym powodem było przybycie ludzi na zachodni Pacyfik, w tym na Fidżi i Mariany, a także na Wyspy Kanaryjskie, i podkreślają trwające wymieranie, które rozpoczęło się w połowie XVIII wieku. Od tego czasu, oprócz wzrostu wylesiania i rozprzestrzeniania się gatunków inwazyjnych, ptaki stanęły w obliczu dodatkowych zagrożeń spowodowanych przez człowieka, takich jak zmiana klimatu, intensywne rolnictwo i zanieczyszczenia.
Wcześniejsze badania autorów sugerują, że w ciągu najbliższych kilkuset lat grozi nam utrata nawet 700 dodatkowych gatunków ptaków, co byłoby bezprecedensowym zdziesiątkowaniem gatunków na skutek działalności człowieka. Jednak dr Cooke zauważa: „Od nas zależy, czy wyginą kolejne gatunki ptaków. Niedawna ochrona uratowała niektóre gatunki i teraz musimy zwiększyć wysiłki na rzecz ochrony ptaków, przywracając siedliska pod przewodnictwem lokalnych społeczności”.
Zespół badawczy oparł swoje modelowane szacunki na znanych wymieraniach i zakresie odpowiednich wysiłków badawczych w regionach w porównaniu z Nową Zelandią. Kraj ten jest jedynym miejscem na świecie, w którym uważa się, że przedludzka fauna ptaków jest w pełni poznana, a szczątki wszystkich tamtejszych ptaków są dobrze zachowane. Im mniej badań w regionie, tym bardziej można się spodziewać, że zapis kopalny będzie niekompletny i tym większa będzie liczba szacowanych nieodkrytych wymierań.