Tajne, zaszyfrowane listy napisane przez Marię, królową Szkotów, kiedy była więziona w Anglii przez swoją kuzynkę, królową Elżbietę I, zostały odkryte przez multidyscyplinarny zespół międzynarodowych łamaczy kodów.
Przez wieki uważano, że treść listów zaginęła. Tak było, dopóki George Lasry, informatyk i kryptograf, Norbert Biermann, pianista i profesor muzyki, oraz Satoshi Tomokiyo, fizyk i ekspert w dziedzinie patentów, natknęli się na nich podczas przeszukiwania biblioteki narodowej Francji — Bibliothèque nationale de France (BnF ) — archiwa online dla zaszyfrowanych dokumentów.
Trio odkryło, że Mary była autorką dopiero po rozwiązaniu jej wyrafinowanego systemu szyfrowania. Ich praca nad rozszyfrowaniem 57 listów, która została przedstawiona w recenzowanym czasopiśmie Cryptologia, ujawnia około 50 nowych skryptów nieznanych wcześniej historykom.
Datowane są na lata 1578-1584, kilka lat przed jej ścięciem tego samego dnia, 436 lat temu – 8 lutego 1587 roku.
Korespondencje Mary ujawniają fascynujące spostrzeżenia dotyczące jej niewoli. Większość adresowana jest do Michela de Castelnau de Mauvissière, ambasadora Francji w Anglii. Był zwolennikiem katolickiej Marii, która była pod opieką hrabiego Shrewsbury, kiedy je pisała.
„Po rozszyfrowaniu liter byłem bardzo, bardzo zdziwiony i wydawało mi się to trochę surrealistyczne” – mówi główny autor Lasry, który jest również częścią multidyscyplinarnego projektu DECRYPT – obejmującego kilka uniwersytetów w Europie, którego celem jest mapowanie, digitalizacji, transkrypcji i odszyfrowywania historycznych szyfrów.
„Wcześniej łamaliśmy tajne kody od królów i królowych i są one bardzo interesujące, ale w przypadku Mary Queen of Scots było to niezwykłe, ponieważ odszyfrowaliśmy tak wiele niepublikowanych listów i dlatego, że jest tak sławna.
„To naprawdę ekscytujące odkrycie”.
Dodał: „Razem listy stanowią obszerny zbiór nowego podstawowego materiału na temat Mary Stuart – w sumie około 50 000 słów, rzucających nowe światło na niektóre lata jej niewoli w Anglii.
„Maria, królowa Szkotów, pozostawiła obszerny zbiór listów przechowywanych w różnych archiwach. Były jednak wcześniejsze dowody na to, że w tych zbiorach brakowało innych listów od Marii Stuart, takich jak te, o których mowa w innych źródłach, ale nie znaleziono ich gdzie indziej.
„Listy, które odszyfrowaliśmy… są najprawdopodobniej częścią tej zagubionej tajnej korespondencji”.
Jedna z najsłynniejszych postaci historycznych XVI wieku, Maria była pierwszą w kolejce do tronu angielskiego po swojej kuzynce Elżbiecie.
Katolicy uważali Marię za prawowitą władczynię, a Elżbieta uwięziła ją na 19 lat, ponieważ była postrzegana jako zagrożenie. Mary została ostatecznie stracona w wieku 44 lat za rzekomy udział w spisku mającym na celu zabicie Elżbiety.
Podczas pobytu w niewoli Mary komunikowała się ze swoimi współpracownikami i sojusznikami, podejmując szeroko zakrojone wysiłki w celu rekrutacji posłańców i zachowania tajemnicy.
Istnienie poufnego kanału komunikacyjnego między Mary a Castelnau jest dobrze znane historykom, a nawet ówczesnemu rządowi angielskiemu.
Ale Lasry i jego koledzy łamacze szyfrów dostarczają nowych dowodów na to, że ta wymiana miała miejsce już w maju 1578 roku i była aktywna co najmniej do połowy 1584 roku.
Korzystając z technik komputerowych i manualnych, autorzy badania rozszyfrowali listy, które pokazują wyzwania, przed którymi stanęła Mary, utrzymując łączność ze światem zewnętrznym, w jaki sposób listy były przenoszone i przez kogo.
Kluczowe tematy poruszane w korespondencji Mary obejmują skargi na jej zły stan zdrowia i warunki w niewoli oraz jej negocjacje z królową Elżbietą I w sprawie jej uwolnienia, które jej zdaniem nie są prowadzone w dobrej wierze.
Widoczna jest również jej nieufność do szpiega Elżbiety, Sir Francisa Walsinghama, a także niechęć do Roberta Dudleya, hrabiego Leicester i ulubieńca Elżbiety. Wyraża również swój niepokój, gdy jej syn Jakub (przyszły król Anglii Jakub I) zostaje uprowadzony w sierpniu 1582 r., I czuje, że zostali porzuceni przez Francję.
Pisząc w tym specjalnym wydaniu Cryptologii, Lasry i jego współautorzy opisują, w jaki sposób po raz pierwszy natknęli się na listy. Niektóre znajdowały się w dużym zestawie nieoznakowanych dokumentów zaszyfrowanych i wykorzystujących ten sam zestaw symboli graficznych.
Katalog BNF wymienia je od pierwszej połowy XVI wieku i dotyczy spraw włoskich. Jednak autorzy badania twierdzą, że „szybko zdali sobie sprawę” – po rozpoczęciu łamania kodu – że zostały napisane po francusku i „nie miały nic wspólnego z Włochami”.
Ich praca detektywistyczna ujawniła czasowniki i przysłówki często w formie żeńskiej, kilka wzmianek o niewoli oraz imię „Walsingham”, które wzbudziło podejrzenie, że mogą pochodzić od Marii, królowej Szkotów.
Fakt ten został potwierdzony przez porównanie ich z tekstem jawnym listów w dokumentach Walsinghama w British Library i innymi metodami. Poszukiwania podobnych liter w zbiorach BnF ujawniły 57 liter z tym samym szyfrem.
Komentując nowy artykuł, ekspert ds. Marii Królowej Szkotów, John Guy, który napisał biografię Marii Królowej Szkotów z 2004 roku, która doprowadziła do dużego hollywoodzkiego filmu, mówi, że jest to najważniejsze znalezisko dotyczące Marii od stulecia.
„To odkrycie jest literacką i historyczną sensacją. Fantastyczne! To najważniejsze od 100 lat nowe znalezisko dotyczące Marii, królowej Szkotów. Zawsze zastanawiałem się, czy oryginały de Castelnau mogą się kiedyś znaleźć, zakopane w Bibliotheque Nationale de France a może gdzieś indziej, niezidentyfikowanego z powodu zaszyfrowania.
— A teraz mają.
Lasry i jego współautorzy sugerują również, że inne zaszyfrowane listy od Mary, o których wiadomo, że istniały, mogą nadal zaginąć. Dodają, że do ich odkrycia potrzebna jest fizyczna kontrola dokumentów, a także wyszukiwanie w Internecie.
Mamy nadzieję, że teraz również badanie doprowadzi do przyszłych badań.
„W naszym artykule przedstawiamy jedynie wstępną interpretację i streszczenia listów. Głębsza analiza przeprowadzona przez historyków może zaowocować lepszym zrozumieniem lat niewoli Mary” – dodaje Lasry. „Wspaniale byłoby również, potencjalnie, współpracować z historykami, aby stworzyć zredagowaną książkę z jej listami odszyfrowanymi, opatrzonymi adnotacjami i przetłumaczonymi”.